Jakiś czas temu przydarzył mi się bardzo dla mnie bolesny i przykry wypadek. Pewna moja klientka, którą dopuściłam do siebie z otwartym sercem jak zwykle, postanowiła wykorzystać tę sytuację i manipulując faktami, poddając mnie szantażowi wyłudziła ode mnie to co chciała. Nie będę się zagłębiać w szczegóły bo jest to nadal bolesny dla mnie temat, który kiedyś opiszę. Zastanawiałam się po całym tym zdarzeniu, co tu się właściwie zadziało. No i wraz z osobami mądrzejszymi ode mnie, którzy pomagali mi zdefiniować to zjawisko odkryliśmy, że był to gaslighting. Wyjaśnię: Gaslighting to forma psychologicznej manipulacji i emocjonalnego nadużycia, w której sprawca dąży do podważenia poczucia rzeczywistości ofiary. Okazuje się, że termin pochodzi z tytułu sztuki teatralnej "Gas Light" z 1938 roku, w której mąż próbuje przekonać swoją żonę, że traci zmysły poprzez stopniowe manipulowanie drobnymi elementami ich otoczenia i zaprzeczanie jej doświadczeniom. Między innymi mrugającym światłem z lamp gazowych. W dzisiejszych czasach i przy naszej technologii spreparowanie "filmów dowodowych" jest znacznie prostsze niż w ubiegłym stuleciu. Wykorzystanie ich do szantażu staje się nierzadką praktyką osób nieuczciwych a nawet zaburzonych dla osiągnięcia swoich celów kosztem innych.
Gaslighting wyróżnia się pewnymi cechami takimi jak kłamstwo i zaprzeczanie. Sprawca często kłamie lub zaprzecza faktom, nawet gdy ofiara ma dowody na ich prawdziwość. Albo manipulowanie dowodami, przez co daje zakrzywiony obraz rzeczywistości, co sprawia, że ofiara zaczyna wątpić w swoje spostrzeżenia i wspomnienia. Za tym idzie zacieranie granic między prawdą a fikcją. Sprawca miesza prawdę z kłamstwem, co prowadzi do zamieszania i dezorientacji ofiary. Takie sytuacje wywołują podważanie poczucia wartości ofiary. Często sprawca poniża ofiarę, podważając jej kompetencje czy starając się zamazać dotychczasowy dorobek. W związku partnerskim z takim przemocowcem dochodzi również do izolacji. Sprawca może próbować izolować ofiarę od innych ludzi, aby utrudnić jej otrzymanie wsparcia i potwierdzenia rzeczywistości od innych osób, które mają chłodny ogląd na sprawę. Podobno zdarza się nawet sugerowanie obłędu przez wmawianie, że ofiara jest psychicznie chora lub, że potrzebuje pomocy, aby podważyć jej pewność siebie. Ofiara poddana takim praktykom przemocy zaczyna wątpić w swoje zdolności do oceniania rzeczywistości. Może czuć się winna lub zawstydzona za swoje reakcje i odczucia. Może również unikać kontaktów z innymi ludźmi z obawy przed osądzeniem lub niepewnością co do rzeczywistości. To jest prosta droga do stanów lękowych i depresyjnych. Ciągłe manipulacje mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowia psychicznego.
Ja moją sytuację odchorowałam mocno. Towarzyszące paskudne poczucie bezsilności. Nie chciałam szarpać się w sądach bo wiem, że psychicznie mogłabym nie ogarnąć, także ja jak i każda ofiara może czuć się bezsilna wobec manipulacji i stracić wiarę w możliwość zmiany sytuacji.
W moim przypadku osoba dopuszczająca się tego rodzaju przemocy chciała ode mnie wyłudzić coś, no i jej się udało. Ale zagłębiając temat wiem, że ludzie posuwają się do gaslightingu z różnych przyczyn, które mogą być złożone i wieloaspektowe. Chęć kontroli i dominacji, takie poczucie władzy nad kimś. Już wiemy, że takie zachowania poprzedza niskie poczucie własnej wartości, czyli projektowanie własnej niepewności na ofiarę aby poczuć się lepiej i bardziej wartościowo. Kompleksy są częstym bodźcem motywującym do haniebnych zachowań. No i osoby z narcystycznymi zaburzeniami osobowości często wykorzystują gaslighting jako sposób na kontrolowanie i manipulowanie innymi, aby wzmocnić swoje ego. Jeszcze cała paleta zaburzeń osobowości z psychopatią na czele. Strach przed porzuceniem również pcha ludzi do chorych praktyk. Możliwe są jeszcze nauczone zachowania. Być może sprawca wychował się w środowisku gdzie takie postępowanie miało miejsce a być może nawet sam był jego ofiarą.
Doświadczenia z przeszłości, gdzie manipulowano otoczeniem, mogą być wyuczone do perfekcji nie dając szans na refleksję nad swoim postępowaniem.
Używanie gaslightingu jako metody manipulacji, aby osiągnąć konkretne cele, takie jak uzyskanie przewagi w sporze, ukrycie własnych błędów czy uzyskanie korzyści materialnych stało się sposobem na chore radzenie sobie z własnymi deficytami.
Co gorsze niektórzy sprawcy mogą nie być w pełni świadomi szkodliwości swoich działań, nie zastanawiając się nad konsekwencjami swoich manipulacji. Brak zrozumienia, jak ich działania wpływają na innych, co może być wynikiem braku empatii lub nieświadomości psychologicznych mechanizmów wskazują na pewnego rodzaju potocznie mówiąc odmóżdżenie. Zjawisko to jest głębokie i mega szkodliwe dobrze jest mieć umiejętność wyłapywania takich czarnych charakterów z otoczenia. Mój przypadek doprowadził do tego, że już nie jestem aż tak bardzo chętna do pomocy. Osoba, która mnie tak załatwiła potrafiła zawracać gitarę zarówno mi jak i mojemu Marcinowi ciągle i ciągle prosząc o pomoc. Oczywiście pomagaliśmy, rozmawialiśmy, gościliśmy i ... i w sumie była to bolesna ale zajebista lekcja, za którą jestem wdzięczna.
